Mury obronne
Genezy kamiennych fortyfikacji Lubania, w tym również najbardziej okazałego ich elementu, czyli Wieży Brackiej (Brüderturm), należy szukać w mrokach pierwszych dwóch dekad XIV w. Lubańskie założenia obronne nie powstały w ciągu jednego roku. Ich budowa była procesem długotrwałym i bardzo kosztownym. Skalę przedsięwzięcia dobrze unaocznia fakt, że długość jednej linii murów wynosiła ok. 1400 m. Tymczasem Lubań posiadał dwa pasy umocnień. Pierwotnie wybudowano tylko jedną linię murów obronnych. Trudno określić dokładnie, kiedy wzniesiono drugi pierścień fortyfikacji. Mogło to nastąpić zarówno w XIV w., jak i w pierwszej poł. kolejnego stulecia. Obwarowaniom miasta Lubania nadano owalny kształt. Na ich krągły obrys wpłynęły: linia brzegowa Siekierki, spadek terenu, charakter pierwotnego osadnictwa oraz kształt wcześniejszych założeń obronnych. Tak więc nasze miasto posiadało typowy dla zdecydowanej większości ośrodków miejskich kształt obwodu fortyfikacji. Starszy, wewnętrzny mur obronny miał ok. 8 m wysokości i ok. 2,5 m grubości. Z kolei młodszy pierścień był wysoki na ok. 3,5 m i gruby na nieco ponad 1 m. Odległość między dwoma liniami murów (niem. Zwinger) wynosiła ok. 10 – 15 m. Wyższą linię fortyfikacji wzmacniało 17 baszt. Z kolei niższa linia obejmowała 15 otwartych baszt równych wysokością murowi obronnemu. Lubań posiadał 4 wjazdy: Bramę Bracką, Zgorzelecką, Nowogrodziecka i Mikołajską. Bracki i nowogrodziecki węzeł bramny zamykały barbakany. Lubań posiadał dwie suche fosy. Pierwsza, szeroka na ok. 15 m i głęboka na ok. 5 m, obiegała miasto bezpośrednio przed niższą zewnętrzną linią murów obronnych. Z kolei druga znajdowała się w międzymurzu. W XIX stuleciu średniowieczne fortyfikacje i wąskie wjazdy stały się przeszkodą na drodze przestrzennego rozwoju miasta W 1832 r. rozebrano umocnienia Bramy Mikołajskiej. Cztery lata później usunięto barbakan zamykający Bramę Bracką. W kolejnym dziesięcioleciu, wybito w murach dwa nowe wjazdy. Pod koniec lat 50-tych rozebrano umocnienia Bramy Nowogrodzieckiej. Następnie przystąpiono do wyburzania murów obronnych, baszt i bastei. Cały proces rozbiórki przebiegał pod ścisłą kontrolą konserwatora zabytków oraz administracji wojskowej. Konserwator zabytków nie pozwolił na wyburzenie całości umocnień, dzięki czemu w Lubaniu zachowały się do dnia dzisiejszego znaczne fragmenty murów obronnych, 3 baszty oraz Wieża Bracka.
Wieża Bracka
Wieża Bracka została wzniesiona w 1318 r. Wzmacniała obronę najważniejszej bramy miejskiej i znajdującego się w jej bezpośrednim sąsiedztwie klasztoru franciszkanów. To właśnie od braci franciszkanów wywodzi się nazwa wieży i głównej bramy Lubania. Oprócz tego pełniła funkcje obserwacyjne. Ponadto jako jedyne założenie obronne w Lubaniu mogła stanowić samodzielny punkt oporu. Bez wątpienia posiadała także ogromne znaczenie prestiżowe. Wieża Bracka została zbudowana z kamienia bazaltowego na planie koła. Jest to budowla ośmiokondygnacyjna o wysokości 45 m. Grubość murów do piątej kondygnacji wynosi ok. 3 m. Pozostała cześć wieży ma grubość ścian ok. 2,5 m. Pierwotnie wejście do wieży umieszczone było od strony miasta na wysokości drugiego piętra. Kolejna kondygnacja znajdowała się na tej samej wysokości, co chodnik strzelecki barbakanu przylegającego do wieży. Dopiero ponad nią umieszczono pierwsze otwory strzeleckie. Na wysokości piątego pietra ulokowano wykusz klozetowy. Powyżej znajdowało się urządzone w drugiej poł. XVII w. pomieszczenie dla strażników. Wszystkie stropy, z wyjątkiem ostatniego, położonego najwyżej, miały konstrukcję drewnianą. Wieże wieńczyły dwa ganki osłonięte blankami oraz spiczasty dach. Blanki pierwszego krużganku miały ok. 2 m. wysokości. Tymczasem układające się schodkowo blanki najwyżej położonego ganku posiadały wysokość od 1 do 3 m. Lubańskie obwarowania były kilkakrotnie świadkiem zmagań o miasto. Niemalże zawsze w ich trakcie ważną rolę odgrywała Wieża Bracka. Zazwyczaj to wokół niej koncentrowały się rozstrzygające walki o Lubań. Po raz pierwszy walki o Wieżę Bracką miały miejsce w roku 1431 w trakcie wojen husyckich. Ponownie nasza wieża stała się przedmiotem zmagań w czasie wojny trzydziestoletniej. W czasie tego konfiliktu dwukrotnie mianowicie w roku 1639 i 1641 – żołnierze szwedzcy próbowali zburzyć Wieżę Bracką. Na szczęście obie próby nie zakończyły się ich sukcesem. Wieża Bracka to najstarsza, najbardziej okazała i niewątpliwie jedna z najciekawszych budowli w Lubaniu.
